Rev. Dr. Van Ram Uk Chimmi Chungin

Ka umnak Midland, Texas khua Rev. Dr. Van Ram Uk ah a rak phan. Kan bu MCBC (Midland Chin Baptist Church) nih an sawm I a rak phanh a si. Kan mah khua hlan ah hin Houston, TX ah a phan hma sa. Rev. Dr. Van Ram Uk hi Malaysia CSO Seihnam cazual Editor ka rak tuan lio ah interview ka rak tuah I a sinin tampi hlawknak ka hmu. Atu hi a voi 2 nak ka hmuh a si i kai pumh timh zongah ruahchannak tampi ngeih bu he ka kal. Amah azan khatnak a chimmi chung in kaa fiang mi tete ka van tial chin.

Pulpit cungah a rak kai I ka hmuh tik cu ahlan ka rak hmuh bantuk tein a si thiam rih ko. Atar tuk in ka hmu lo. Bawnbi sau a pawl mi le angki rang nawn a hring lei a panhmi khi ai hruk. Asam cu a rang ngawt dih cang I mitbenh a pummi a hngiang nakmi aa hruk I  a mui cu a dai taktak.

Hi zan ah hin US a rak phan hnu a fian mi phun 7 a kan chimh.

PAKHATNAK

Pakhatnak a kan chimhmi cu hin tin a ti, “Sehtan sal ah faktuk in a tlami Sehtan sal in luatnak co a duh tukmi ka hmuh hna. Asinain luatnak an van co taktak tikah luatnak a sunglawi zia an pemh ti lo caah luat hlan nakin a fak deuh mi dirhmun ah an phan”. Achim ka ahcun ka fiang tuk lo. Ziah tiahcun luatnak kan hmuh hlan nakin kan hmuh hnu ah a fak deuhmi dirhmun ahcun zei tin dah kan dir khawh ti hnga ka ti. Asinain a van peh rih mi cu “Jesuh sinin ngaihthiamnak cu an co ko nain nawlngaihnak timi lei ah an kal ti lo caah a luatmi cu an si nain an luat hnu ah fak deuhin lungfahnak an ngeih mi ka hmuh”tiah a van peh chamh ahcun ka lung a fiang pup. Ka lau. Asi taktak ko hi teh ka ti. Khamhnak ruangah luatnak kan hmuh hnu in nawlngaihnak timi lei ah panh kan I duh taktak ko lo maw tiah ka ruat. Hihi pei ka herh taktak mi cu a si ko hi ka ti. Hi ka dirhmun ahpei sautuk ka rak dir cang hi tiah ka lung a fiang. Zeiruangah khamhhnak thawngin luatnak kan hmuh hnu ah hin hi khamhnak le luatnak kong ah hin ka buai leng rih I kai zit leng peng rih ko. Hi ka hmunhma hi ka dirnak ding hmunhma a si ti lo hi teh tiah kai fiang. Hmailei ah ka kal chin ding pei a si cang hi. Hi ka dirnak hmun peng ah ka dir ahcun ka nun cu zei tin dah a thancho khawh reng hnga. Amah thawngin ka luat ahcun ziah amah nawl cu kan zulh awk si lo maw tiah keimah le keimah kai hal.

Na dirnak hmun na dir peng ve maw?

Hmai lei kal ding kan si cang lo maw?

Jesuh keneh a zul ding kan si cang lo maw?

Kawl Pawl Lungput Taktak Hi Zei Dah a Si?

Kawl pawl lungput taktak hi zei dah a si?

Kawl pawl nih hin atu Burma (silole) Myanmar timi dihlak khi an mah ta hmuh in an hmuh. Ramkip fonh in dirhmi ram asi ti khi an hngalh lo cu a si lo, an I hngalh ter lo le an I philh ter tu khi a si. Kawlram I social media a van luh hnu le bangin cun miphun kong in siseh, caholh, tuanbia le ram kongkhau zongah zei dah an lung put taktak a si a lang chinchin.

Kawl pawl nih cun atu Kawl ralkap kan timi khi an kaa in cun ram pumpi ralkap an si tiah an ti tawn. Ok, sicun kan zoh lai.

Kachin miphun pawl nih khi ralkap bu khi Kachin miphun le ram a huhphenhtu ah an I ruat bak lo. Cu bantuk in cun Kawl ram I a um mi Shan, Rakhine, Mon, Karen le Kareni hna zong nih an ruat ve lo. Kanmah Chin zong nih kan ruat ve lo. Cu ti si ahcun ram pumpi a huap mi ralkap bu cu a si kho hnga maw? Kawl pawl nih hin a min lawng in hin Kawl ram ummi miphun vialte raklkp bu a si an ti nain a taktak ahcun an mah nih hui dih an duhnak an lungthin a si. Tahchunhnak ah Kawl ralkap le Kachin ralkap an I kah tikah Kachin an palhnak kong an chim I ram pumpi huap in  khua nan ruat kho an ti hna I thideng in an pamh hna len i Karen le Rakhine te hna cu unau bantuk in an chim hoi hna. Karen he an I do I Karen that lonak kong an phuan I Kachin zumhawktlak an sinak kong cu an chim hoi. Atu Rakhine he an I do I miphun I huatnak a tam tuk caah tiin Rakhine ah internet line an phih. Cu tlawmpal ah DVB nih Kawlram pumpi internet line a hmang kho mi zat an hung tarlangh I Rangoon pengthen internet a hmang kho a tampi a si. Kawl pawl nih ram dawtnak taktak nan ngeih lo nan then dih hnik an ti tawn. Aung San Su Kyi nih Panglong lungput ngeih dingin a chim lengmang ve. Aho deuh hi dah Panglong lungput a ngei lo deuhmi miphun a si ti hi Aung San Su Kyi hal ka duh.

Panglong hnatlaknak kan zoh tikah hnatlaknak leng pin in Kawl nih zei paoh an I lak dih. Atu Kawlram cozah sianginn cacawn tang cheu I college tiang khi zoh law Chin tuanbia pa zeizat na hmuh khawh? Chin phunglam le sining pa zeizat dah na cawn bal mi a um? Asinain Kawl tuanbia, Kawl sining, Kawl phuglam lawng te pei kan cawn ko khi. “Kawlca cu kaca a si” titian pei a rak kan cawn ter kha. Zei dah an ruatnak a si tihi a fiang ngai. Panglong hnatlaknak kan pupa hna nih an tuah mi ah hin Kan sining, kan caholh le kan tuanbia vialte kal takin nanmah sinah kan rak um lai tiin maw hnatlaknak minsin thut hi a si tiah Aung San Su Kyi hal ka duh. Milu tam deuh kan si tiin kan covo vialte lak dih hi cu a dikmi thil tuahnak asi lo. Hi ruangah hin Panglong lungput hi aho miphun nih dah ngeih deuh a herh timi fiang tein a lang. 

Ka peh rih lai..

Panglong Hnatlaknak

PANGLONG HNATLAKNAK

Panglong, Shan

12^th February 1947

Burma uktu (Governor of Burma) i Executive Council chungtel, sawbua pawl le Shan ram, Kachin ram le Chin ram hna i aiawhtu pawl hna Panglong, Shan ah tonnak an ngeih lio ah:

Atu tonnak i a rak kaimi chungtel hna nih hin Shan, Kachin, Chin le Karlak Burma Cozah (Interim Burmese Government) hna ifonhnak nih hin rianrang deuhin luatnak kan ngah khawh deuh lai tiah an zumh caah tonnak a rak kaimi vialte nih hohmanh lungtlin lonak um loin atang lei bantuk in hnatlaknak an ngei.

1.    Tlangcungmi komhmi bu palai hna nih hnatlaknak he an thimmi pakhat cu uktu bawi (Governor) nih tlangcungmi kong he pehtlaiin rianṭuantu dingah uktu bawi ruahnak petu (counsellor) ah rian a khinh lai.

2.    Hi ruahnak petu hi uktu bawi i Executive Council (Governor’s Executive Council) ah khiahmi rian theng ngei lomi chungtel pakhat a si lai i ramdang kong le humhimnak kong hna cu phunglam ningin Executive Council (EC) kuttang ah uknak nawl a um lai. Cu bantuk ṭhiamṭhiam in tlangcungmi kong he pehtlaihin ruahnak petu sinah uknak nawl cu pek a si lai.

3.    Cu ruahnak petu cu amah miphun si lomi minung 2 nih an bawmh lai. Cu a bawmtu pahnih hna cu anmah aiawhmi miphun le ram kong an tawlrel lai i adang miphun le ram kong ahcun ruahnak petu nih a tawlrel dih lai. An dihlak in phunglam ningin rian bawmhnak le rianṭuan ṭinak an ngei lai.

4.    Ruahnak petu pakhat lawng hi Executive Council (EC) ṭhutnak ah tlangcungmi aiawh in a ṭhu khomi palai a si lai i tlangcungmi kong he pehtlaiin ceihkhan ding a um lawngah ruahnak petu i a bawmtu pahnih hna cu meeting ah an rak kai kho ve lai.

5.    Acung kong he pehtlaiin kan hnatlak bantuk in uktu bawi Executive Council (Governor’s Executive Council) cu karh ter a si ko lai nain tlangcungmi uknak kong he pehtlain atu an hmuhmi mahte uknak phunglam a rawhnak ding hnursuannak cu zei bantuk kong ruang hmanh ah hi Council nih hin a tuah lai lo. Tlangcungmi i uknak ah mahte uknak cu tling tein phunglam ningin an hmuh dingah kan hna a tla.

6.    Atu kan i fonhmi Burma ah hin Kachin peng pakhat ramri khiah piak i amah pumpak in dir ding cu ramsertu hna tonnak (Constituent Assembly) nih biakhiahnak a ngeih ding a si ko nain atu bantuk pumpak peng ser ding cu ngeih dingin kan hna a tla. Hi thil a tlin khawhnak dingah Burma Act 1935 phunglam ningin Myitkyina le Bhamo peng kong hna he pehtlaiin tlangcungmi ruahnak petu bawmtu pahnih hna he biaceih khannak ngeih ding.

7.    Tlangcungmi hna cu Democracy ram hna nih an hmuhmi covo le phunglam hna cu an hmu lai.  

8.    Hi hnatlaknak kan tuahmi kan hnatlak mi hna nih hin atu Shan ram (Federated Shan state) nih a ngeih ciami tangka tawlrelnak kong cu zeihmanh nawlngeihnak a ngei lai lo.

9.    Hi kan hnatlakmi hnatlaknak hna cu Burma chung i hmuhmi ngunkhuai chungin Kachin ram le Chin ram hna nih an hmuh dingmi covo bawmhnak cu hnahnawhnak a ngei lai lo. Shan ram (Federated Shan Stated) le Burma nih an ngeihmi tangka tawlrelning hna cu Kachin ram le Chin ram ah hman a ngah ve ding le ngah ve lo ding kong ah tlangcungmi kong ruahnak petu le a bawmtu pahnih hna he zohfelnak an ngei lai.

               Minsin ṭhutu hna

Burmese Government                          

Aung San

Kachin Committee

Sinwa Naw, Myitkyina
Zaurip, Myitkyina
Dinra Tang, Myitkyina
Zau La, Bhamo
Zau Lawn, Bhamo
Labang Grong, Bhamo

Chin Committee

Pu Hlur Hmung, Falam
Pu Thawng Za Khup, Tiddim
Pu Kio Mang, Hakha

Shan Committee

Saohpalong of Tawngpeng Sawbua
Saohpalong of Yawnghwe State.
Saohpalong of North Hsenwi State.
Saohpalong of Laihka State.
Saohpalong of Mong Pawn
Saohpalong of Hsamonghkam State

Representative of Hsahtung Saohpalong. Hkun Pung
UTin E
UHtun Myint
UKya Bu
Hkun Saw

Sao Yape Hpa

Hkun Htee

Keimah nih hi Panglong hnatlaknak ah ka Laica in ka lehmi a si caah pakhat khat a chanbau mi a um ahcun keimah thiam lo a si.

Download PDF file 
- Panglong Hnatlaknak 1947 (Liaca) 
- Panglong Agreement 1947 (English, Chin, Burmses)